W dniach 15-16.06.2019r. w JuraParku odbyła się już VI Sesja Popularnononaukowa organizowana przez Europejskie Centrum Paleontologii Uniwersytetu Opolskiego poświęcona wynikom badań i projektów prowadzonych przez naukowców w Polsce. Zebranych przywitała prof. UO Elena Jagt- Yazykova dokonując podsumowania projektu pt. „Paleobiologia. Umiędzynarodowienie specjalności magisterskiej na kierunku studiów Biologia w Samodzielnej Katedrze Biosystematyki Wydziału Przyrodniczo - Technicznego Uniwersytetu Opolskiego oraz przedstawiając jego wyniki, doświadczenia i perspektywy". Podczas sesji podzielonej na tzw. część nie-krasiejowską i poświęconą badaniom skamieniałości z Krasiejowa wygłoszono kilkanaście referatów. Na wstępie podsumowania odkryć w kajprze śląskim za ostatnie 5 lat badań dokonał prof. Grzegorz Racki z Uniwersytetu Śląskiego. Kolejno Mateusz Antczak z Poznania omówił założenia i wstępne wyniki projektu pn. "Mikro- i makroskamieniałości kręgowców środkowego triasu (Muschelkalk) Górnego Śląska i Małopolski". Zwrócił uwagę na zróżnicowanie materiału i składu gatunkowego, które pozwala przypuszczać, że nagromadzone skamieniałości pochodzą z różnych biotopów i nisz ekologicznych. Potencjalne zróżnicowanie składu gatunkowego pomiędzy stanowiskami i jednostkami litologicznymi i stratygraficznymi sugeruje zróżnicowanie fauny triasowej w czasie i przestrzeni. Tomasz Singer reprezentujący Stowarzyszenie Delta omówił nowe stanowisko kościonośne ze środkowego triasu Gór Świętokrzyskich z udziałem form lądowych i podzielił się refleksjami na temat tego,czy fauna dużych kręgowców z kajpru Krasiejowa jest już w pełni rozpoznana. Michał Michalak z UŚl. dokonał weryfikacji potencjału paleontologicznego wychodni kajpru w rejonie Gorzowa Śląskiego, Kluczborka i Byczyny. Ciekawym wystąpieniem była prezentacja zapisu zmian klimatu w osadach górnego triasu Górnego Śląska przedstawiona przez prof. Joachima Szulca z UJ, która pozwoliła na odtworzenie ewolucji kopalnych środowisk tego okresu. Badania sedymentologiczne umożliwiły wyszczególnienie czterech głównych środowisk depozycyjnych: playi, równi zalewowej z mikromorfologią typu gilgai, rzek roztokowych oraz rzek meandrujących. Szczególną uwagę prelegent poświęcił paleoglebom wrażliwym na zmiany klimatyczne. Sekwencja górnotriasowych osadów z Górnego Śląska wskazuje na klimat wybitnie suchy, ale także na wzmożoną cyrkulację monsunową, co zostało odzwierciedlone pojawieniem się gleb typu vertisol oraz osadów powodziowych. Analiza geochemiczna pakietów glebowych wskazuje na średnie opady ok. 720 mm/rok w tamtym okresie, a więc stosunkowo wysoką wilgotność. Po raz kolejny gościliśmy w Krasiejowie dr. John'a W.M. Jagt z Maastricht Museum, który zapoznał z odkryciem w kamieniołomie w Maastricht prymitywnych wielorybów pochodzących z późnego eocenu. Następna referentka- Dagmara Skiba z UO zapoznała z paleohistologią kości skórnych Cyclotosaurus intermedius i wstępnymi wynikami badań Plagiosauridae. Przedstawiciel PAN z Warszawy Dawid Dróżdż przedstawił nowe dane na temat kończyn tylnych aetozaura z kajpru Krasiejowa. Aetozaury były wszystkożernymi zwierzętami, znanymi ze stanowisk późnego triasu niemal całego świata. Budowa kończyn tylnych umożliwiała wykonywanie bardzo silnych ruchów grzebiących. Liczne adaptacje umożliwiające sprawne kopanie występują także w kończynie przedniej Staganolepis olenkae. Aetozaury z Krasiejowa mogły używać swoich kończyn celem rozkopania wierzchniej warstwy twardej, wysuszonej ziemi, w poszukiwaniu pokarmu. Jakub Kowalski z UO w interesujący sposób omówił nowe metody badań mikroszczątków kopalnych ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes), kostnoszkieletowych (Osteichthyes) z późnego triasu Krasiejowa i mikroszczątków kopalnych płazów (Amphibia: Temnospondyli) i gadów (Reptilia: Lepidosauromorpha, Archosauromorpha) z późnego triasu Krasiejowa. Grupa studentów z JuraParku w składzie: Anna Jończyk, Piotr Urbanowski, Mateusz Wojczyk, Sabina Zaręba dokonała opisu osteologicznego nowych nagromadzeń kości zestanowiska „Trias” w Krasiejowie. Agnieszka Tańczuk z UO omówiła zdolność do lotu nowo odkrytego gatunku Ozimek volans Dzik & Sulej 2016. Mikrostruktura kości Ozimka wskazuje, że był to lekki wolnorosnący gad o wytrzymałym szkielecie przystosowanym do przenoszenia dużych obciążeń powstających na przykład podczas unoszenia się w przestrzeni. Kamil Gruntmejer z UO w referacie zatytułowanym "Czarna magia w paleontologii" zapoznał ze sposobami odżywiania się metopozaura. Połączenie metody elementów skończonych (FEA) z badaniami histologicznymi kości czaszki i żuchwy oraz z analizą typu szwów pozwoliło na stworzenie nowego, w tej chwili najlepiej udowodnionego modelu sposobu odżywiania metopozaurów. Naukowcy wyeliminowali popularną hipotezę o zasysaniu wody wraz z pokarmem. Według nich metopozaury były bez wątpienia drapieżnikami gryzącymi. Po drugie, udowodnili również, że były bardzo słabo wyspecjalizowane pod względem sposobu polowania, w zależności od warunków środowiskowych mogły równie dobrze polować aktywnie jak i pasywnie czekać na ofiarę i polować z zaskoczenia. Nie wykazywały również większych preferencji, jeżeli chodzi o sposób gryzienia (gryzienie boczne czy też obustronne). W niedzielę grupa naukowców- uczestników VI Sesji odwiedziła Muzeum Paleontologiczne w Starej Szkole, po którym oprowadziła Sylwia Widawska. Wszyscy goście byli bardzo pozytywnie zaskoczeni eksponatami, które zobaczyli. Choć prace wykopaliskowe i badawcze trwają już od 2000r. wciąż weryfikowane są stare fakty dotyczące środowiska życia, rozwoju osobniczego, genezy nagromadzenia kości, a także odkrywane nowe gatunki, co czyni w/w prace sensownymi i skutecznymi.
S. Widawska - SMK
